تغذیه نامناسب و قرارگرفتن درمعرض مواد سمی، ضربه‌های شدید روحی، کمبود عزت نفس، اضطراب، تنهایی، عفونت وژنتیک از جمله عواملی هستند که در بروز بیماری‌های روحی و روانی نقش دارند.
یکی از خواص مهم عسل پخش شدن سریع درخون می‌باشد که با این خاصیت قندهای گلوکز و فرکتوز به سرعت به مغز که اصلی‌ترین مصرف‌کننده قند در بدن است رسیده و مانع از بروز ناهنجاری‌های عصبی می‌گردد، ازطرفی ویتامین D موجود در عسل، اعمال بین کلسیم و فسفر را تنظیم می‌کند و در نتیجه اعصاب کار خود را خوب انجام می‌دهند.
از قدیم الایام برای درمان بیماری‌های عصبی از عسل استفاده می‌شده است عسل می‌تواند نورون‌های مغزی را تغذیه کند. در طب امروزی مداوای بعضی از امراض عصبی مانند اضطراب، تشویش، بی خوابی و انقباضات تشنجی عضلات با مصرف عسل مورد تایید برخی از پزشکان قرار گرفته است.
امام رضا (ع) می فرماید: عسل را با زنجبیل پرورده بخورید تا حافظه قوی گردد.
هر روز سه عدد زنجبیل را کوبیده و با عسل خالص میل نمایید فراموشی را برطرف و حافظه را قوی می‌سازد.
مصرف روزانه عسل به اندازه، به طبیعی بودن خواب کمک می‌کند زیرا باعث ترشح سروتونین در مغز می‌شود، سر درد را کاهش داده و حالت ناتوانی و عصبی را در افرادی که عدم تعادل عصبی دارند، کاهش می‌دهد.
مرتبط با درمان اعصاب با عسل ابوعلی سینا مقدار کمی عسل را برای رفع بی خوابی تجویز می‌کند به عقیده وی خوردن زیاد آن ممکن است اثر معکوس روی دستگاه عصبی داشته باشد و آن را تحریک نماید.
خوردن مغز گردو با عسل برای تقویت اعصاب بسیار مفید و موثر است.
مخلوط عسل و آب‌گرم به صورت ناشتا برای تقویت حافظه و اعصاب بسیار مفید است .
همچنین می‌توانید سبوس را خیسانده در آب با عسل مخلوط کنید دارویی عالی برای تقویت اعصاب است.
برای تقویت حافظه 10گرم کندر را خوب کوبیده و با عسل مخلوط کنید آن را صبح‌ها میل کنید،این‌کار برای کسانی که دچار فراموشی می‌شوند مفید است.
افسردگی از نگاه طب سنتی ناشی از سردی مغز است، شبی یک لیوان عرق بهارنارنج با یک قاشق مرباخوری فرنجمشک را با کمی عسل میل کنید برای درمان افسردگی بسیار نافع است.
همچنین مصرف عسل همراه با شیر ملایم و یا مخلوط عسل و آب و آب لیموترش تازه باعث انرژی‌زایی سریع و آرامش اعصاب می‌شود.
به عقیده ابوعلی سینا عسل جوانی را جاودان می‌سازد و حافظه را نیرو بخشیده و گذشته را در خاطر زنده می‌کند ، اندیشه را پاک، زبان را می‌گشاید و درد را ریشه‌کن می‌کند.
عسل در درمان ضعف اعصاب
حضرت محمد (ص) فرمودند : خوردن عسل، استعمال بوی خوش، سوارکاری و نگاه کردن به سبزه نشاط‌آور است.
می‌دانیم که مردم مدت‌ها به طور معمول عسل را از نظر بهبود بخشی دستگاه عصبی مصرف می‌کردند. حتی مشاهدات بالینی هم ثابت کرده است که عسل برای اعصاب مفید می‌باشد.
پروفسور بوگولپوف و کیسلوا یک بیمار داء الرقص را با مصرف عسل تحت معالجه قرار دادند و بعد از 3 هفته (بدون تجویز داروهای دیگر) نتایج به دست آمده بسیار خوب بود. خواب بیمار طبیعی شد، دیگر سردردی وجود نداشت. حالت ناتوانی و عصبی در بیمار کاهش یافت و بیمار نیرو گرفت.
در مورد برخی بیماری‌های دستگاه عصبی مرکزی، می‌توان عسل غنی شده از ویتامین را توصیه کرد که حاوی اسیدگلوتامیک می‌باشد.
طعمی ناخوشایند و تهوع‌آور دارد، ولی در صورتی‌که با عسل مخلوط شود اثر نامطلوب آن از بین خواهد رفت و اثر درمانی آن عسل نیز که با اسید مذکور مخلوط شده موثرتر و سودمندتر خواهد بود.
عسل و حافظه
دانشمندان آمریکایی به تازگی دست به آزمایش‌های جالبی زده‌اند، آنها در یک نوبت به افراد مسن از نوشابه‌هایی که با گلوکز شیرین شده بود و در نوبت دیگر از نوشابه‌هایی که با ساخارین شیرین شده بود استفاده کردند. این محققان برای آزمایش حافظه این افراد یک سری تست‌های روانی درباره حافظه، به آنها محول کردند و به وسیله این تست‌ها پارامترهای حافظه آنها را اندازه‌گیری کردند. نتیجه این آزمایش‌ها معلوم کرد هنگامی‌که افراد به جای نوشابه‌های ساخارینی از نوشابه‌های حاوی گلوکز استفاده می‌کنند، در انجام تست‌های حافظه موفق‌تر هستند. به خصوص در زمینه به خاطر سپردن لغات، موفقیت آنها چشمگیرتر است.
از طرفی ویتامین D موجود در عسل اعمال بین کلسیم و فسفر را تنظیم می‌کند و در نتیجه اعصاب کار خود را خوب انجام می‌دهد. اعصابی که با یون‌های کلسیم و فسفر همبستگی دارند، امروزه معلوم شده است تمام نقاط آنها نگهدارنده حافظه می‌باشند. از نظر علمی صمغ موجود در عسل نمی‌گذارد جدار عروق سفت شود و حالت الاستیسیته خود را از دست بدهد.
وجدار عروق را نرم نگه می‌دارد و در نتیجه مواد غذایی بهتر به مغز و اعصاب می‌رسد و مطالب بهتر در حافظه می ماند و کمتر به دست فراموشی سپرده می‌شود. از سوی دیگر عسل دارای مقدار فراوانی گلوکز است.